เดอะลาสต์ออฟอัส (The Last of Us) ซีรีส์จากค่าย HBO ที่ผลิตขึ้นจากวิดีโอเกมส์ชื่อดังกำลังเขย่าขวัญผู้ชมด้วยเรื่องราวสุดสยองของเชื้อราที่เปลี่ยนมนุษย์ให้กลายเป็นซอมบี้
ตามเนื้อเรื่องระบุว่า เมื่อมนุษย์ได้รับสปอร์เชื้อราชนิดนี้ไปสู่ร่างกาย เห็ดราก็จะเติบโตขึ้นแล้วเข้าควบคุมความคิดจิตใจ จนถึงผู้ครอบครองร่างสูญเสียการควบคุมตัว และถูกสั่งการให้ปีนขึ้นสู่ที่สูง
เชื้อราปรสิตจะกัดกินเหยื่อจากด้านใน เพื่อสกัดสารอาหารทั้งหมดจากร่างเหยื่อสำหรับเตรียมนำไปสู่ขั้นสุดท้าย
เจมส์ กาลาเฮอร์ ผู้ดำเนินรายการอินไซด์เฮลธ์ (Inside Health) ทางสถานีวิทยุสถานีวิทยุกระจายเสียงบีบีซีเรดิโอโฟว์ชี้แจงว่า ฉากหนึ่งในเรื่องที่น่าหวาดกลัวยิ่งกว่าหนังสยองขวัญทั้งปวงก็คือ ภาพของกิ่งแห่งความตายที่งอกออกจากหัวเหยื่อผู้ถูกเชื้อราซอมบี้เข้าครอบครอง ซึ่งในเวลาต่อมา ร่างเหยื่อเหล่านี้จะแพร่สปอร์เชื้อรามรณะออกไปรอบกาย เพื่อให้มนุษย์คนอื่นๆติดเชื้อแล้วกลายสภาพเป็นซอมบี้เหมือนกัน
กาลาเฮอร์บอกว่าแม้เนื้อเรื่องนี้จะเป็นเพียงนิยายสยองขวัญ แต่ก็มีเค้าโครงจากเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ
เชื้อราปรสิตที่ชื่อ คอร์ดิเซปส์ (Cordyceps) แล้วก็โอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) ได้รับฉายาว่า “เชื้อราซอมบี้” เนื่องจากสามารถควบคุมร่างกายของแมลงให้มีพฤติกรรมจากซอมบี้ได้ และก็เซอร์ เดวิด แอตเทนบะระ ผู้ปฏิบัติธรรมชาติวิทยาชื่อดังชาวอังกฤษก็เคยพรีเซนเทชั่นเรื่องราวนี้ไว้ในสารคดีชุดแพลุกลนเน็ตเอิร์ธ (Planet Earth) ของบีบีซีที่บ่งบอกถึงเชื้อราชนิดนี้เข้าบงการรวมทั้งกัดกินมดตัวหนึ่ง
ภาพน่าตกตะลึงของ “มดซอมบี้” ในสารคดีชุดนี้ได้กลายเป็นแรงผลักดันในการสร้างวิดีโอเกมยอดฮิต The Last of Us รวมทั้งซีรีส์ที่มีเค้าโครงเรื่องเดียวกัน
ทั้งยังในเกมรวมทั้งซีรีส์บอกเล่าเรื่องราวของเชื้อราคอร์ดิเซปส์ที่ข้ามขั้นจากการหาเหยื่อที่เป็นแมลงมาเป็นการเข้าครอบครองร่างของคนเรา จนถึงนำไปสู่การระบาดใหญ่ที่ล้างผลาญเผ่าพันธุ์มนุษย์
แต่ว่าในโลกของความเป็นจริงมีความน่าจะเป็นไปได้มากแค่ไหนที่จะเกิดการระบาดใหญ่ของเชื้อคอร์ดิเซปส์ หรือเชื้อเห็ดราชนิดอื่นๆ
ดร.นีล สโตน ผู้เชี่ยวชาญด้านเชื้อราจากโรงพยาบาลโรคเขตร้อนในกรุงลอนดอนให้สัมภาษณ์กับบีบีซีว่า “ผมคิดว่าพวกเราประเมินความเสี่ยงจากการติดเชื้อราต่ำเกินไป”
“พวกเรามีความคิดเช่นนี้มายาวนาน และไม่มีการเตรียมรับมือกับการระบาดใหญ่ของเชื้อราอย่างสิ้นเชิง” เขากล่าว
ช่วงสิ้นเดือน เดือนตุลาคม 2022 องค์การอนามัยโลก (World Health Organization หรือ WHO) ได้ออกรายชื่อเชื้อราที่เป็นอันตรายต่อชีวิต
บัญชีดังกล่าวประกอบไปด้วยเชื้อราร้ายแรงหลากหลายประเภท แต่ว่าไม่มีชื่อของเชื้อราคอร์ดิเซปส์ปรากฏอยู่ด้วย เหตุใดก็เลยเป็นแบบนั้น
ดร.ชาริสซา เดอ เบกเกอร์ นักจุลชีววิทยาจากมหาวิทยาลัยอูเทรคต์ ในเนเธอร์แลนด์ซึ่งศึกษาเรื่องที่เชื้อราคอร์ดิเซปส์เปลี่ยนมดให้มีความประพฤติราวกับซอมบี้ พูดว่าเธอมองไม่เห็นว่าเหตุการณ์ลักษณะนี้จะเกิดขึ้นกับมนุษย์ได้
เธออธิบายว่า “อุณหภูมิร่างกายของเราสูงเกินกว่าที่เชื้อราส่วนใหญ่จะสามารถเข้ามาอาศัยและเจริญเติบโตได้ ซึ่งนี่ก็เป็นกรณีเดียวกันสำหรับเชื้อราคอร์ดิเซปส์”
“ระบบประสาทของพวกมันไม่ซับซ้อนเท่าของคนเรา ดังนั้นจึงเป็นเรื่องง่ายกว่าที่จะเข้าควบคุมสมองของแมลงเมื่อเทียบกับของมนุษย์ นอกจากนี้ระบบภูมิคุ้มกันของมันยังแตกต่างจากของพวกเรามาก” ดร. เดอ เบกเกอร์ กล่าว
นักจุลชีววิทยาจากมหาวิทยาลัยอูเทรคต์ระบุว่า เชื้อราคอร์ดิเซปส์ส่วนใหญ่มีวิวัฒนาการในช่วงหลายล้านปีที่ผ่านมาให้แพร่เชื้อสู่แมลงได้อย่างเฉพาะเจาะจงเพียงชนิดพันธุ์เดียว เชื้อส่วนใหญ่จะไม่กระโดดข้ามจากแมลงชนิดหนึ่งไปสู่ชนิดอื่น
ดังนั้น ดร. เดอ เบกเกอร์ ชี้ว่า “การที่เชื้อราชนิดนี้จะแพร่จากแมลงชนิดหนึ่งมาทำให้มนุษย์ติดเชื้อได้นั้นจะเป็นการก้าวกระโดดครั้งใหญ่มาก”
เดอะลาสต์ออฟอัส ภัยจากเชื้อราที่อันตรายกว่าคอร์ดิเซปส์
ดร.สโตน ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญด้านเชื้อราจากโรงพยาบาลโรคเขตร้อนในกรุงลอนดอนเตือนว่า ภัยคุกคามจากเชื้อราเป็นสิ่งที่ผู้คนเพิกเฉยมาเป็นระยะเวลาที่ยาวนาน
ถึงแม้ในบรรดาเชื้อราที่เจอบนโลกหลายล้านชนิดพันธุ์ จะมีเพียงไม่กี่ชนิดที่ก่อให้เกิดโรคร้ายได้ แต่เชื้อรากลุ่มเล็กๆเหล่านี้ก็บางทีอาจเป็นภัยคุกคามชีวิตผู้คน มีข้อมูลว่าในแต่ละปีมีคนตายจากเชื้อราก่อโรคราว 1.7 ล้านคน หรือประมาณ 3 เท่าของคนเสียชีวิตจากเชื้อไข้มาลาเรีย
เชื้อราที่ WHO จัดให้เป็นเชื้อที่น่าวิตกกังวลอย่างยิ่งมีอยู่ด้วยกัน 19 ชนิด ซึ่งรวมถึงเชื้อราดื้อยา “แคนดิดา ออริส” (Candida auris) ที่เพิ่งจะเกิดขึ้นเมื่อไม่นานมานี้และก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิต แล้วก็เชื้อราดำมรณะ “มิวคอร์ไมโคซิส” (mucormycosis) ที่กัดกินเนื้อเยื้อของเหยื่ออย่างรวดเร็วจนทำความเสียหายบนบริเวณใบหน้า
ดร.สโตน ระบุว่า เชื้อแคนดิดา ออริส เป็นชนิดที่ต้องเฝ้าระวังอย่างยิ่ง เนื่องจากแม้เราได้รับเชื้อชนิดนี้เข้าสู่ร่างกาย เชื้อจะเข้าสู่กระแสเลือด ระบบประสาท และก็อวัยวะภายใน
WHO ประเมินว่า ราวครึ่งหนึ่งของผู้ติดเชื้อแคนดิดา ออริสจะได้รับอันตรายร้ายแรงจนเสียชีวิต
“มันเหมือนอสุรกายที่อุบัติขึ้นเมื่อ 15 ปีก่อน แต่ปัจจุบันพบได้ทั่วโลก” ดร.สโตนกล่าว
มีรายงานการตรวจพบเชื้อแคนดิดา ออริสครั้งแรกในหูของผู้ป่วยที่โรงพยาบาลผู้สูงอายุมหานครโตเกียวในปี 2009
แคนดิดา ออริส สามารถทนทานต่อยาต้านเชื้อรา แล้วก็บางชนิดพันธุ์ยังทนทานต่อยาทุกชนิดที่มีอยู่ในขณะนี้ นี่ก็เลยทำให้มันถูกจัดอยู่ในกลุ่มเชื้อดื้อยา
การติดเชื้อแคนดิดา ออริสมักเกิดขึ้นผ่านพื้นผิวในโรงพยาบาลที่มีเชื้อปนเปื้อนอยู่ เชื้อสามารถเกาะติดที่สายสวนเส้นเลือดดำ รวมทั้งปลอกที่มีไว้ใส่แขนวัดความดันโลหิต ซึ่งการกำจัดเชื้อทำเป็นยากมาก หลายครั้งโรงพยาบาลมักจะต้องปิดหอผู้ป่วยทั้งแผนก
เชื้อราอันตรายอีกชนิดคือ คริปโตค็อกคัส นิโอฟอร์แมนส์ (Cryptococcus neoformans)
ซึ่งสามารถเข้าสู่ระบบประสาทของมนุษย์และก็ทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้
เอลลีรู้ซึ้งถึงอันตรายของเชื้อราชนิดนี้เป็นอย่างดีในขณะที่เธอกับ ซิด สามีไปดื่มน้ำผึ้งพระจันทร์ที่คอสตาริกา แล้วเอลลีก็ล้มป่วยจากการติดเชื้อคริปโตค็อกคัส
เวลานี้เอลลีเริ่มจากมีลักษณะอาการปวดศีรษะรวมทั้งอ้วก ต่อจากนั้นก็เริ่มชักอย่างรุนแรงจนถูกนำตัวส่งโรงพยาบาล
ผลการสแกนพบว่าเอลลีมีลักษณะสมองบวม แล้วก็ผลการตรวจยืนยันว่าเธอติดเชื้อคริปโตค็อกคัส แต่โชคดีที่เอลลีตอบสนองการดูแลรักษาได้เป็นอย่างดี
“ฉันจำได้ว่าตัวเองกรีดร้อง” เอลลีเล่าถึงตอนที่ตัวเองเกิดอาการประสาทหลอน ปัจจุบันเธอหายป่วยแล้ว แต่ยอมรับว่าไม่เคยคิดมาก่อนว่าเชื้อราจะก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงถึงเพียงนี้
ส่วนเชื้อมิวคอร์ไมโคซิส ซึ่งได้รับฉายาว่า “เชื้อราดำมรณะ” ถือเป็นเชื้อฉวยโอกาสที่จะเข้าโจมตีผู้มีภูมิคุ้มครองต่ำ
ดร.รีเบกกา กอร์ตัน จาก Health Services Laboratory หน่วยบริการด้านพยาธิวิทยาและการวินิจฉัยโรคในกรุงลอนดอน ระบุว่า เชื้อมิวคอร์ไมโคซิสพบได้ยากในมนุษย์ แต่ถ้าได้รับเชื้อก็จะเป็นอันตราย การติดเชื้อรุนแรงมักมีผลต่อจมูก ดวงตา แล้วก็สมอง
ในช่วงการระบาดใหญ่ของโควิด-19 อินเดียมีรายงานเจอผู้ติดเชื้อมิวคอร์ไมโคซิสเป็นจำนวนมาก แล้วก็มีผู้เสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับเชื้อราชนิดนี้กว่า 4,000 คน
การติดเชื้อรามีความแตกต่างจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัส มนุษย์มักติดเชื้อราจากสภาพแวดล้อม มากกว่าการรับเชื้อจากการไอหรือจาม
มนุษย์เรามักสัมผัสกับเชื้อราอยู่เป็นประจำ แต่เชื้อราจะทำให้เราล้มป่วยได้ก็ต่อเมื่อร่างกายเรามีภูมิป้องกันอ่อนแอ
ดร.สโตนบอกว่า การระบาดใหญ่ของเชื้อราอาจเกิดขึ้นในต้นแบบที่ต่างจากการระบาดของโควิด ในแง่ของลักษณะการระบาดและก็ผู้ติดเชื้อ
เขามีความรู้สึกว่ามีความเสี่ยงที่โลกจะเผชิญการระบาดใหญ่ของเชื้อรา เพราะว่าปัจจัยต่างๆได้แก่ การที่มีเชื้อราอยู่อย่างดาษดื่นในสภาพแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเดินทางระหว่างประเทศ ตลอดจนปริมาณผู้ติดเชื้อที่มากขึ้น และก็ความละเลยในการรักษาผู้ติดเชื้อ
แม้เชื้อราจะไม่ทำให้มนุษย์กลายเป็นซอมบี้ แต่ก็อาจเป็นภัยคุกคามสาธารณสุขมากกว่าแค่ปัญหาเชื้อราตามเท้านักกีฬา
ที่มา BBCThai